-
1 solvo
solvī (поэт. тж. soluī), solūtum, ere [ se + luo ]1) отвязывать (navem Cs etc., canem Ph; lorum de perā Pt); распрягать ( equum H); вскрывать ( epistulam C); разрывать ( vinculum epistulae QC); расплетать, распускать ( crines H); распускать, расстёгивать ( zonam H); развязывать, распутывать (vinctos C; nodum H, Tib); распоясывать ( tunĭcam Tib); распускать, поднимать ( vela V); снимать ( juga tauris V); раскрывать, расширятьs. artum animum H — развеселиться, по др. расщедритьсяs. versus Q — переложить стихи прозойs., тж. ancoram (или navem) s. C etc. — поднимать якорь, сниматься с якоря, отчаливать (s. e portu Pl; a terrā Cs)2) платить, уплачивать (aes alienum Sl, L; pecuniam credĭtam Cs; mercēdem Pt)s. pro aliquā re C — платить за что-л.s. aliquid ab aliquo Pl, C — распорядиться кому-л. об уплате чего-л.in solutum (pro soluto) Sen, Dig — в уплату3) нести, терпеть, отбывать (poenam C, Sl)4) исполнять, выполнять (vota Pl etc.); соблюдать, держать, сдерживать (fidem Ter etc.)5) отплачивать, возмещать, отблагодарить (s. beneficia Caelius ap. C)6) искупать ( injuriam O)alicui suprēma s. T или exsequias s. V — воздавать кому-л. последние почести8) освобождать (aliquem ab obligatione Dig; militem sacramento Dig); избавлять (aliquem aliquo V; terras perpetuā formidine V; aliquem curā C; luctu V)9) оправдывать, реабилитировать ( aliquem crimine C)10) давать волю, разнуздывать, развязывать (s. cupiditates QC; s. linguam ad jurgia O); поэт. разверзать, открывать ( ōs O); расслаблять (infantiam deliciis Q; alvum CC)s. frontem alicujus Pt — раскроить лоб кому-л.12) расторгать (foedus Eutr; nuptiae divortio solutae Dig)13) рассеивать, разгонять ( faces solvebant noctem PJ)14) растворять, растоплять, плавить ( nives O); распускать (coetum O; convivium O; agmina V); разлучать ( amantes O); закрывать, смыкать ( alicui lumina V)15) med.-pass. solvi размягчаться, оттаивать, таять ( terrae solutae H); разрежаться ( gravitas aĕris solvitur Sen); разлагаться, гнить ( viscera solvuntur V); расслабляться, слабеть, становиться вялым ( membra solvuntur V)solvi in somnos V и solvi somno Ap — погрузиться в сон; ноsomno solutus C — проснувшийся(morte) solvi O — умереть16)а) прекращать, снимать ( obsidionem QC)б) подрывать, разрушать ( imperium L); нарушать ( pacem Eutr); отбрасывать, подавлять ( pudorem V)17) разъяснять, объяснять (carmina O; errorem Ph); решать, разгадывать (aenigma Q, J). — см. тж. solutus -
2 sum
I 1. fuī, esse1) быть, существовать (pericla, quae non sunt PS)omnes qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt C — все (те), которые существуют, которые существовали которые будут существовать2) происходить, совершаться, приключаться, бывать, случатьсяsenatus hodie fuerat futurus C — сенат должен был собраться (заседание сената должно было состояться) сегодняsolis defectio fuit C — произошло солнечное затмение3)а) быть налицо, быть в наличии, иметьсяflumen est Arar, quod in Rhodanum influit Cs — есть река Арар, которая впадает в Роданut nunc quidem est C — при нынешних, по крайней мере, обстоятельствахsunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere C — есть (люди), которые (т. е. некоторые) не решаются высказывать то, что думают; или с conjct.sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem possis H — существуют слова и звуки, посредством которых ты мог бы унять это страданиеб) редко est = suntest, quibus Eleae concurrit palma quadrigae Prp — есть (такие), которые в Элее оспаривают первенство в состязании квадриг4) быть верным, действительнымsunt ista C — да, это такest, ut dicis C — ты правильно говоришь(verum) esto C — но, допустим5) быть, находиться (Romae, ruri, in foro, apud exercitum, ante oculos C)mons Jura est inter Sequanos et Helvetios Cs — гора Юра находится между областями секванов и гельветовcertum non habeo, ubi sis aut ubi futurus sis C — я точно не знаю, ни где ты находишься, ни куда собираешьсяapud aliquem esse C — быть у кого-л. в гостяхtotum in eo est (ut) C — всё дело в том (что, чтобы)ab aliquo esse Ter etc. — происходить от кого-л. или C держать чью-л. сторонуpro aliquo esse C — считаться кем-л.6) пребывать, тж. состоять в браке, находиться в связи ( cum aliquā Ter)est ubi... C — бывает, случается, что...est quod T, C или cur... C — есть причина тому, что...7) содержаться, быть написаннымexemplum litterarum, in quo erat illas undĕcim esse legiones C — копия письма, в котором было сказано, что этих легионов было одиннадцать8) изредка являться, приходить9) состоятьcreticus est ex longā et brevi et longā C — кретик (критский стих) состоит из (слогов) долгого, краткого и долгого10) длиться, продолжаться (obsidio triginta dies fuit L)11) принадлежать, быть присущим, свойственнымei morbo nomen est avaritia C — имя этой болезни — алчностьalicujus militiae vacatio est C — кто-л. свободен от военной службы12) находиться в зависимости, зависетьnon est in medico semper, relevetur ut aeger O — не всегда во власти врача исцелить больного13) обстоятьres ita est Sl etc. — так обстоит дело14) значить15) с dat. быть, служить, способствовать, приноситьaliquid alicui est laudi Nep — что-л. кому-либо приносит славуsaluti esse C, Cs — способствовать спасению, быть на благо16) относиться, касаться17) с dat. gerundii быть (при)годным, подходящимsolvendo C (или aeri alieno L) esse — быть платёжеспособным18) в pf. больше не существовать, погибнутьfuimus Troes, fuit Ilium V — нет уж нас, троянцев, нет больше Илионаsive erimus, seu nos fata fuisse volent Tib (pl. = sg.) — буду ли я жив, или судьбе будет угодно, чтобы я погиб2. как глагол-связка (verbum copulativum)1) быть, служить, являться, представлять собойnos numerus sumus H — мы представляем собой массу (толпу)2) с gen. poss. принадлежать, быть присущим, быть признаком, свойством ( domus est patris C)temeritas est florentis aetatis C — отвага — свойство цветущего возрастаquid hoc sit hominis? Pl (негодующе) — что это за человек такой?hominum, non causarum toti erant L — (римляне в то время) были преданы личностям, а не делам (принципам)4) надлежать, подобать, быть обязанностьюadulescentis est majores natu revereri C — юноше надлежит почитать старших по возрасту5) с gen. gerundivi служить, способствоватьea, quae diutinae obsidionis tolerandae erant L — то, что помогало (могло помочь) выдержать длительную осаду6) с gen. и abl. qualit. иметь, обладать7) в sg. + gen. составлять, образовывать, состоять8) стоитьager nunc multo pluris est, quam tunc fuit C — (это) поле стоит теперь много дороже, чем стоило тогдаvestimenta, quae vix fuissent decem sestertiorum Pt — носильные вещи, которые стоили никак не больше 10 сестерциев9) быть важным, иметь значениеest, ubi damnum praestet facere, quam lucrum Pl — бывает, что (бывают такие случаи, когда) убыток приходится предпочесть прибыли. — см. тж. futurusII sum Enn = eum III sum- приставка = sub- -
3 minor
1) меньший, меньше, lanx minor (1. 31 D. 34, 2);min. pondera (1. 18 § 3 D. 4, 3. 1. 1 C. 1, 55);
min. dies. прот. amplior numerus dierum (1. 4 § 5 D. 42, 1. 1. 69 D. 5, 1);
m. crimen (1. 7 § 5 D. 48, 2);
capitis deminutio m. (см. caput s. 5);
m. honor, magistratus (1. 7 § 22 D. 48, 22. 1. 4 pr. 1. 14 § 5 D. 50, 4);
min. iudicem appellare (1. 1 § 3 D. 49, 1);
minor centenario (см.);
min. usurae (1. 9 § 1. 1. 13 pr. D. 22, 1. 1. 5 D. 33, 4);
reditus min. facti (1. 38 D. 33, 2. 1. 35 § 2 D. 28, 5);
in peculio, legato (1. 8 § 3 D. 33, 8. 1. 41 § 2 D. 21, 2. 1. 7 § 2 D. 14, 4. 1. 18 pr. 1. 47 pr. D. 21, 1. 1. 25 D. 26, 7. 1. 4 § 3 D. 12, 3. 1. 9 § 3 D. 11, 3. 1. 36 D. 21, 1. 1. 3 § 3 D. 19, 1);
minoris emere (1. 13 pr. eod. 1. 6 D. 40, 5);
venire (1. 32 § 26 D. 24, 1. 1. 63 D. 46, 1);
locata venditave res (1. 2 D. 3, 6. 1. 12 § 1 D. 50, 17. 1. 32 cf. 1. 82 eod. 1. 1 § 43 D. 16, 3. 1. 110 pr. cf. 1. 21 D. 50, 17);
minus (adv.) б) меньше, менее, m. delinquere (1. 1 § 7 D. 3, 1);
m. solvendo esse (1. 9 § 1 D. 4, 3);
m. frequentari (1. 1 § 1 D. 11, 1);
m. audiens (1. 11 D. 26, 4. 1. 27 § § 2 D. 4, 8. 1. 5 § 10 D. 27, 9. 1. 192 § 1 D. 50, 17); в) недостаточно, мало (1. 88 § 17 D. 31. 1. 3 § 3 D. 26, 7. 1. 1 § 11 D. 37, 10. 1. 1 § 5 D. 27, 8); г) не, напр. si - si minus (1. 6 § 9 D. 2, 13. 1. 73 § 3 D. 5, 1);
quo minus = ut non s. ne, напр. dolo facere, quo m. etc. (1. 9 pr. D. 10, 4. 1. 7 § 2 D. 14, 4);
moram facere, quo m. (1. 4 pr. D. 2, 7);
2) младший, sc. aetate, напр. nec (debet arrogare) maiorem minor (1. 15 § 3 D. 1, 7);impediri, quo m. (1. 3 § 2. 3 D. 2, 10).
minor LX annis (§ 2 eod.);
m. XX annis dominus (§ 4 I. 1, 6. 1. 102 D. 30. 1. 1 D. 40, 1);
m. XVIII annis (1. 13 D. 40, 2. 1. 57 D. 42, 1);
min. XXV annis (tit. D. 4, 4. 1. 1 § 1 eod.);
cp. Gai. II. 163. IV. 57. 1. 6 eod. cf. 1. 15 § 6 D. 48, 5); тк. прямо minor в смысле m. ХХV annis, несовершеннолетний, напр. Praetor minoribus auxilium promisit, non maioribus (1. 3 § 4 h. t.); (§ 1 eod. 1. 3. cf. 1. 2 C. 2, 43. 1. 6 D. 4, 1. 1. 13 D. 26, 5. 1. 39 § 6 D. 3, 3);
m. iudex, Praetor, Consul (1. 57 D. 42, 1);
m. aetas, несовершеннолетие (1. 2 C. 2, 30).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > minor
См. также в других словарях:
Gerundium — Ge|rụn|di|um 〈n.; s, di|en; Gramm.〉 Deklinationsform des Infinitivs, z. B. die Kunst „des Schreibens“ [zu lat. gerere „durchführen, verrichten“, eigtl. „das zu Verrichtende“] * * * Ge|rụn|di|um, das; s, …ien [spätlat. gerundium, zu lat. gerundum … Universal-Lexikon
POENA — et Beneficium, pro Diis habitos apud quosdam Aethiopiae populos legimus: Sunt qui non ab Aethioplbus, sed ab Assyriis et Persis hos cultos fuisse asserunt; illam quod malorum, hunc quod bonorum largitorem esse opinantur, Alex. ab Alex. l. 18. c.… … Hofmann J. Lexicon universale
USURA — proprie ipse usus est, χρῆσις: postea secundum eminentiam sic dici coepit foenus, τόκος: Quomodo sumpta Usura, quantum damni dederit in Republica Romana, docent tum alii plurimi rerum Romanorum Scriptores, tum vero Corn. Tacitus, l. 6. Annal. c.… … Hofmann J. Lexicon universale
NERVUS — Festo ferreum fuit vinculum, quô pedes impediebantur; aliis ex ligno fuit, unde Ξυλοπέδη Plauto: qui eô etiam cervices vinciri solitas esse, docet. Mentio eius in Legg. XII. Tabb. ubi de eo, qui solvendo non erat, Vincito aut Nervô, aut… … Hofmann J. Lexicon universale
DEBITUM — apud Romanos probabatur vel Expensi latione; (Cum enim creditor pecuniam numeravit ex arca sua, nomen illius cui ea dederat, in tabulis, cum summa debiti. perscribebat: quae tabulae ersi domesticae, in iudicio fidem faciebant pecuniae creditae)… … Hofmann J. Lexicon universale
COLONIA — I. COLONIA Angliae oppid. apud Antoninum, quae etsi ex distantia videatur esse Subdury, nomen tamen Colne illi magis convenite scribit Talbotus. Vide Colcestria. II. COLONIA oppidum fuit, in quod Romani Magistratus ex urbe cives traduxêre, vel… … Hofmann J. Lexicon universale
CHRENECRUDA — in L. Sal. tit. 61. Goldasto et Spelmanno viridis herba, ex German. Grum Kraut; Wendelino ex Rein, î. e. purum, castum et mundum ac Keuren, i. e. probare, digna annotatu ceremonia medii aevi est. In hac, qui hominem occidit, nec in bonis habet,… … Hofmann J. Lexicon universale
AUCTIONARIAE Tabulae — dicebantur, quibus sinificabatur alicuius fortuna hastâ positâ distrahi vocique subici Praeconis, Auctionis die constitutô, apud Ciceronem s2. Catilin. c. 8. et 2. L. Agr. c. 25. item ad Qu. Fratrem et ad Attic. l. 13. Ep. 5. Earum Proferendarum… … Hofmann J. Lexicon universale
DELMENHORSTIUM — opp. et Comit. Germ. in dit. Comitis Oldenburgensis antea, nunc sub Daniae Rege. Ad Delmam amnem, qui paulo infra in Visurgim cadit, 3. leuc. Bremâ in Occ. 4. ab Oldenburgo in Ort. Oppidi historia haec: Arx primo fuit, ab Ottone II. Com.… … Hofmann J. Lexicon universale
OTHO — I. OTHO e filiis Henrici cognomine Senioris, (qui a Friderico II. Imperatore primus creatus est Princeps Anhaltinus) ex Mechtilde Brunsuicensi, ascaniam seu Aschersleben, in divisione paternae hereditatis, nactus, filium Othonem ipse sepelivit.… … Hofmann J. Lexicon universale
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale